१९ मंसिर, काठमाडौं । पूर्वप्रधानमन्त्री तथा नेसपा (नयाँ शक्ति) का संयोजक डा. बाबुराम भट्टराईले उपनिर्वाचनले जनता परिवर्तन चाहे पनि विकल्प नभएको सन्देश दिएको बताएका छन् । भट्टराईले मंसिर १६ गते सम्पन्न उपनिर्वाचनको तथ्यांकले गरेका रोचक र गम्भीर संकेत बारे विश्लेषण बुधबार सामाजिक सञ्जालमा शेयर गरेका छन् ।
४४ स्थानमा भएको उपनिर्वाचनमा कांग्रेस, एमाले, माओवादी र अन्य दलले अढाइ वर्ष पहिले र अहिले जितेको संख्या, दोहोर्याएर जितेको ठाउँको संख्या, जितमा थपघटको संख्या दाँजेर हेर्दा केही रोचक र गम्भीर संकेत देखिने भट्टराईको निष्कर्ष छ ।
‘४४ स्थानमा भएको उपनिर्वाचनमा गत निर्वाचनमा जितेका कांग्रेसले १५, एमालेले ६ र माओवादी केन्द्रले ५ स्थान गुमाएको देखिन्छ’ उनले भनेका छन्, ‘समग्रमा ४४ मध्ये २८ स्थानमा जनताले अढाइ वर्ष पहिले चुनेका पार्टीका प्रतिनिधिलाई हराएका छन्। यसको सिधा अर्थ हो- जनता परिवर्तन चाहन्छन्; तर विकल्प नपाएपछि उनै पुराना पार्टीमध्येबाट एउटालाई चुन्न बाध्य छन्।’
यस्तो छ उपनिर्वाचनबारे बाबुरामको विश्लेषण :
स्थानीय तहको उपनिर्वाचनको परिणामको विश्लेषण आआफ्नो विश्व दृष्टिकोण र राजनीतिक स्वर्थ अनुरुप विभिन्न ढंगले हुनु स्वाभाविक छ। परन्तु केही अकाट्य तथ्य र तथ्यांकलाई कसैले पनि नकार्न मिल्दैन :
१. काठमाण्डौ मनपा-१६ र कीर्तिपुर नपा बहेक नामाकरण जे भए पनि अरू सबै ग्रामीण इलाका हुन्। फरक आर्थिक-सामाजिक जीवन र वैचारिक-राजनीतिक- सांस्कृतिक चेतनाको कारणले शहरका मतदातालाई वैचारिक-राजनीतिक कुराले बढी प्रभावित गर्न सक्छ भने ग्रामीण मतदातालाई दलीय, जातीय,भाषिक,सांस्कृतिक पहिचान र निजात्मक सम्बन्धले बढी प्रभावित गर्नसक्छ। साथै स्थानीय चुनावमा स्थानीय मुद्दा/समस्या र उम्मेदवारका निजी गुण/सम्बन्ध बढी बलशाली हुन पुग्छन्। त्यसैले सीमित क्षेत्रमा भएको यो उपनिर्वाचनको परणामलाई अतिरंजित गरेर हौसिनु वा निराश हुनु वस्तुसंगत हुन्न।
२. यो उपनिर्वाचनका केही तथ्यांकले भने रोचक र गंभीर संकेत गर्छन्। जस्तै, ४४ स्थानमा भएको उपनिर्वाचनमा कांग्रेस, एमाले, माके र अन्य दलले अढाइ वर्ष पहिले र अहिले जितेको संख्या, दोहोर्याएर जितेको ठाउँको संख्या, जीतमा थपघटको संख्या दाँजेर हेरौं त!कांग्रेसले पहिले २७ सट्टा अहिले १९ स्थान जितेर कुल ८ गुमाएको छ र अझै अग्रस्थानमा छ। एमालेले पहिले ७ सट्टाअहिले ८ जितेर १ थपेको छ। माकेले पहिले ८ सट्टाअहिले ११ जितेर ३ थपेको छ। अन्य र स्वतन्त्रले पहिले २ सट्टा अहिले ६ जितेर कुल ४ थपेका छन्। सबभन्दा रोचक र गम्भीर महत्वको कुरा कांग्रेसले १२, एमालेले १ र माकेले ३ ठाउँमा मात्र दोहोर्याएर जितेका छन्; अर्थात् कांग्रेसले १५, एमालेले ६ र माकेले ५ स्थान गुमाएका छन्। समग्रमा ४४ मध्ये २८ स्थानमा जनताले अढाइ वर्ष पहिले चुनेका पार्टीका प्रतिनिधिलाई हराएका छन्। यसको सिधा अर्थ हो- जनता परिवर्तन चाहन्छन्; तर विकल्प नपाए पछि उनै पुराना पार्टीमध्येबाट एउटालाई चुन्न बाध्य छन्।
३. नयाँ र वैकल्पिक शक्तिहरूको भूमिका र दायित्व यहींनेर छ। उनीहरूको विकासप्रक्रिया मन्दगतिको भैरहेछ। राजनीति शून्यमा रहन सक्दैन। कसै न कसैले त्यो ठाउँ भर्नैपर्छ। अग्रगामी वैकल्पिक शक्तिले त्यो ठाउँ नलिउन्जेल अहिलेको दुष्चक्र भोगिरहन नेपाली जनता अभिसप्त छन्।